استقلال فکری در کودکان

مقاله زیر در مورد استقلال فکری کودکان توسط تیم تخصصی روانشناسی کودک چیچیلاس بر اساس منابع معتبر و به روز تالیف شده است.

چه کسی دوست ندارد فرزندش بتواند به تنهایی کارهای مربوط به خودش را انجام دهد؟

کدام پدر و مادری را می شناسید که دوست نداشته باشد فرزندش روی پای خودش بایستد و به دیگران متکی نباشد؟

اما سوال اینجاست که والدین برای رسیدن به این خواسته چه کار می کنند و رمز موفقیت پدر مادرهایی که فرزندانی مستقل تربیت کرده اند، چیست؟

دغدغه استقلال فکری در کودکان

یقیناً از مهم ترین دغدغه های شما در مورد تربیت فرزندان، پرورش استقلال فکری در کودکان و خودمختاری است، به طوری که در آینده بتواند مستقل و بدون نیاز به دیگران زندگی کند.

دوست دارید فرزندتان بیاموزد طوری زندگی کند که برای رفع نیازهایش به کسی محتاج نباشد.البته همه ما برای برآورده کردن نیازهایمان ممکن است به دیگران نیاز داشته باشیم، ولی باید بدانیم این کار به صورت داد و ستد انجام می شود، ما کاری را برای دیگری انجام میدهیم و او هم، کاری را برای ما،به این ترتیب ما در چنین رابطه ای نیازمند کسی نیستیم.

در میان حرف های خودمانی نیز متوجه می شویم همه پدر و مادر ها آرزو دارند فرزندان خود را طوری تربیت کنند که در آینده بتوانند روی پای خودشان ایستند و برای رفع نیاز ها به دیگران متکی نباشند، فرزندانی که در آینده نه چندان دور باید بتوانند شغل مناسبی پیدا کرده و با کسب در آمد کافی، زندگی مستقلی داشته باشند.

با این حال شما خانواده ها و پدران و مادران باید از رفتارهای وسواس گونه بپرهیزید و با توجه به توانمندی های جسمی و ذهنی کودکتان، تا جایی که امکان دارد او را مستقل بار بیاورید. قابل ذکر است که حتی پدر و مادر کودکانی که از نظر فیزیکی مشکلات و کاستی هایی دارند نیز باید آن ها را طوری تربیت کنند که تا حد امکان کمتر به دیگران وابسته و نیازمند باشند.

راهکار افزایش استقلال فکری در کودکان

استقلال فکری در کودکان وجهه ای نیست که انسان در بدو تولد با آن روبه‌رو شود، بلکه کودک در آغاز به کمک پدر و مادر نیاز مطلق دارد و این امری طبیعی است. اما به تدریج که بزرگتر می شود، باید شرایط به گونه‌ای فراهم آید که این نیاز به آرامی کمرنگ و کمرنگ تر شود تا سرانجام به نقطه ‌ای برسد که وی به خود تکیه کند به سخن دیگر زمینه برای رشد استقلال شخصی وی فراهم آید. فردی که استقلال شخصی دارد در زندگی به خود تکیه دارد و از پیروی کورکورانه و تقلید از دیگران خودداری می کند دستیابی به استقلال آنچنان مهم است که حتی آن را به مثابه یکی از هدف های عمده تربیتی در نظر گرفته اند.

برای تحول کودک و تبدیل شدن به شخص بزرگسال، یکی از شرایط اساسی رسیدن به استقلال فکری در کودکان است، همچنین استقلال در هویت یابی کودک نیز نقش مهمی دارد برای اینکه روحیه استقلال طلبی را در وجود کودکان بارور سازیم و از سرکوب آن جلوگیری کنیم باید:

1.اجازه دهیم کودک خود انتخاب کند

2.برای کوشش کودک ارزش قائل شویم

3- در پاسخگویی به پرسش‌های آنان عجله نکنیم

4- کودک را تشویق کنیم تا از منابع بیرون از خانه استفاده کند

5- آنان را درباره تصمیمی که گرفته اند امیدوار سازیم نه مایوس

با گذشت زمان کودک انسان به تدریج می آموزد که بعضی از کارهایش را به تنهایی انجام دهد که این مسائل آغازی برای ورود به دنیای استقلال فکری در کودکان است. زمانیکه کودک سعی می کند غذای کمکی اش را از مادرش بگیرد و خود به تنهایی شروع به خوردن آن می کند،آن زمانی است که کودک استقلال را حس می‌کند. در این زمان خانواده به خصوص مادر نباید از این کار کودک خودداری کند.

نشانه های استقلال فکری در کودکان

والدین باید به کودکان خود اجازه تجربه کردن را بدهد. ( برای مثال، در مواقع غذا خوردن باید به کودک اجازه دهند که خودش قاشقش را به دست گیرد حتی اگر به قیمت کثیف شدن لباس ها و اطرافش تمام شود). کودک نیز استقلال را به مرور زمان حس می‌کند و از اینکه خانواده از او حمایت می کنند، خوشحال و مسرور می شود. زمانیکه کودک برای رسیدن به چیزی که می خواهد ولی از او دور است به جای گریه کردن شروع به چهار دست و پا رفتن می‌کند تا به آن چیز برسد، همه از علامت های استقلال‌ فکری در کودکان است.

کودک میل به استقلال طلبی دارد، اما بسیاری از والدین در برابر این میل و اجازه ورود آن به هراس و تردید دچار می شوند، زیرا از آنچه دنیا نسبت به بچه‌های معصوم و بی تجربه آنها روا  می دارد نگران هستند. اگر والدین هر زمانیکه کودک نیاز داشت که خواسته اش را به تنهایی خودش برآورده کند( مانند راه رفتن،خوردن و … ) این امکان را برای کودک فراهم کنند.در هویت یابی کودک بسیار موثر خواهد بود پس رفتارهای والدین در آینده کودک موثر است. بنابراین دقت فراوان در رفتار و گفتار خود در مقابل کودک از ضروریات و مسئولیت والدین می باشد، البته نظارت و مراقبت نباید فراموش شود زیرا کودک با خطرات اطراف خود آشنایی ندارد. او واژه خطر را نمی داند. شاید باورش سخت باشد اما کودک بسیاری از  چیز های خطرناک را ممکن است در این  میان تجربه کند.او گرمای بخاری را احساس می‌کند ولی نمی‌داند که ممکن است به او آسیبی برسد برای  همین خانواده‌ها باید مراقب باشند وسایل خطرناکی که در اطراف کودک وجود دارند را از او دور سازند.

والدین نباید برای اینکه کودکان خود را تحت حمایت بیش از حد خود قرار دهند و اجازه انجام کارهای شخصی را به او ندهند، او را بترسانند و یا با هر اشتباهی او را تنبیه کنند تا کودک دیگر علاقه‌ای برای انجام دادن آن کار نداشته باشد. اینکه کودک با هر بار غذا خوردن لباسش را کثیف می کند با بستن یک پیشبند حل خواهد شد اما حس اینکه کودک خودش غذای خود را میخورد لذت دیگری برای او رقم می‌زند واین ممکن است برای والدین هم بسیار لذت بخش باشد.

به مرور زمان توانایی های حرکتی و فکری کودک افزایش می‌یابد و بنا به این رشد، تعداد فعالیت‌هایی که به تنهایی می‌تواند انجام دهد افزایش می‌یابد و نیاز او به مستقل شدن نیز بیشتر می‌شود بنابراین والدین دقت بیشتری باید داشته باشند تا مبادا با حمایت های بیجا مانع رشد فکری و ذهنی کودک نشوند.

برای دریافت نوبت مشاوره خصوصی روانشناسی کودک به صورت آنلاین در واتس آپ به شماره 09360312423 پیام دهید. همکاران ما در اسرع وقت به شما پاسخ می دهند.