لجبازی کودکان: 7 ویژگی‌های کودک لجباز+درمان لجبازی در کودکان

کودکان خلق و خوی متفاوتی دارند و اگر فرزندتان لجباز است، باید بدانید که شما تنها نیستید. خیلی از خانواده ها کودکان لجباز (دارای اختلال [ODD] ) دارند. اما روشی که خانواده‌ها برای برخورد با کودک انتخاب میکنند در بزرگسالی او تأثیر زیادی دارد. مرحله کودکی و نوجوانی سخت ترین مرحله تربیت و کنترل فرزندان است. شیوع لجبازی کودکان بین ۱ تا ۱۱ درصد است که در کودکان پیش‌دبستانی یا اوایل مدرسه و در مرحله قبل از نوجوانی بروز می‌کند همچنین شیوع قبل از نوجوانی آن در پسران قدری بیشتر از دختران است.

باید بپذیریم که لجبازی بخشی از شخصیت بعضی از کودکان است. اغلب اوقات لجبازی در کودکان وسیله ای برای ابراز وجود و بروز احساسات منفی آنهاست.

ویژگی‌های کودک لجباز

اگر کودک شما از خواسته‌اش کوتاه نمی‌آید یا می خواهد با نظر خودش کاری را انجام دهد، دلیل بر لجباز بودنش نیست. یک مرز باریکی بین قاطعیت و لجبازی وجود دارد. در اینجا یکسری از رفتارها و ویژگی های کودکان لجباز را آوردیم که باید به آنها توجه کنیم:

• بچه­‌های لجباز دوست دارند همه چیزهایی را که میتوانند با شورش اشتباه بگیرند را مورد سوال قرار دهند.
• اونها دوست دارند شنیده شوند و مورد قدردانی قرار بگیرند در نتیجه به توجه مکرر شما نیاز دارند.
• آنها مستقل و پر سر و صدا هستند.
• کودکان لجباز سرسختی منحصر به فردی دارند که هرگز کاری را که دوست نداشته باشند انجام نمیدهند حتی اگر تحت فشار برای انجام آن کار قرار بگیرند .
• کودک لجباز صبر و قرار و شکیبایی ندارد و دائما در کارهای خود عجله می‌کند .
• از آنجایی که به اراده و آزادی خودشان متکی اند آوردنشان به یک روتین خاص، دشوار است.
• ممکن است خیلی زود دچار عصبانیت شدید شوند.
• آنها می خواهند همه چیز را تحت کنترل خود داشته باشند و رهبری کنند.
• تمایل دارند همه کارها را با سرعت و روش خودشان انجام دهند.

درمان لجبازی کودکان

نوزادی، کودکی و نوجوانی، لجبازی در هر سنی میتواند ظاهر شود و تا بزرگسالی ادامه یابد. به عنوان والدین مهم است روشی را برای رفتار با فرزند لجبازتان انتخاب کنید که بدون استرس دادن به خود و کودک یکسری رفتارهای اشتباهش را محدود کرده و اصلاحش کنید. نحوه برخورد با لجبازی کودک باید بسیار با دقت باشد . کودکانی که در سن لجبازی هستند همانطور که گفته شد در حال محک زدن اطرافیان خود هستند . بخاطر همین در جلسات مربوط به مشاوره تربیت کودک به والدین دائما گفته می شود که در هنگام برخورد با کودک لجباز آرامش خود را حفظ کنند و عصبانی نشوند. اتفاقاتی که در سنین ۲تا ۶سالگی برای کودک می افتد ، به طور حتم در شکل گیری شخصیت کودک نقش خواهد داشت. بنابراین والدین برای اینکه فرزندی با اعتماد به نفس بالا داشته باشند باید در برخورد با لجبازی کودکان از خود آنها هم برای حل این مشکل کمک بگیرند تا روند بهبودی زودتر حاصل شود.

در این بخش یکسری تکنیک موثر برای برخورد صحیح با کودک لجباز را آورده ایم:

1. عصبانی نشوید

کودکان لجباز همیشه آماده مشاجره و دعوا هستند، پس بهانه دستشان ندهید. در عوض به حرف‌هایش گوش داده و آنها را به مکالمه دعوت کنید. وقتی کودک ببیند که شما به حرف هایش گوش می­دهید و به آن علاقمندید احتمالا آنها هم به صحبت های شما گوش کنند.

 2. ایجاد ارتباط

فرزندتان را مجبور نکنید کاری را که نمی­خواهد انجام دهد. این فقط لجباز­ترشان میکند و در این حالت دلشان میخواهد کاری را انجام دهند که نباید. مثلا اگر میخواهید فرزندتان تماشای تلویزیون یا بازی با عروسک را رها کرده و در عوض تکالیفش را انجام دهد، سعی کنید مدتی با او تلویزیون تماشا کنید یا همراه او بازی کنید. این باعث ایجاد حس دوستی میشود و بعد از مدتی از او بپرسید که آیا تمایل دارد در کنار کتاب خواندن یا انجام کارهایتان او نیز به انجام تکالیفش مشغول شود؟

3. ارائه دادن یکسری انتخاب

اینکه به یک کودک لجباز بگویید چه کاری را باید انجام دهد و چه کاری را نباید، دقیقا باعث شروع لجبازی او می شود. در عوض گزینه هایی را برای انتخاب به او پیشنهاد دهید، این باعث می‌شود احساس کند بر زندگی خود کنترل دارند و می‌تواند به طور مستقل تصمیم گیری کند و کاری را که دوست دارد انجام دهد. برای جلوگیری از سردرگم شدن فرزندتان انتخاب های محدودی ارائه دهید و فقط دو یا سه گزینه را پیشنهاد دهید. به عنوان مثال اگر قرار است اتاقش را تمیز کند، جای گفتن “از اینجا شروع کن” از او بپرسید “از کمد شروع میکنی یا از تخت؟”

 4. پا در کفش فرزندتان بگذارید

به موضوع مورد نظر از دیدگاه فرزندتان نگاه کنید و سعی کنید بفهمید چرا اینگونه رفتار می‌کند. اگر به او قول داده‌اید که به پارک بروید و بعد بدلیل بد بودن هوا برنامه را عوض کرده اید، باید به او توضیح دهید که چرا به قول خود عمل نکرده‌اید. فرزندتان این اتفاق را یک قول عمل نشده می­پندارد اما شما با توضیح علت و همچنین مشخص کردن زمانی دیگر برای رفتن به پارک می­توانید وضعیت را بهتر کنید.

5. صلح را در خانه حفظ کنید

اطمینان حاصل کنید که خانه شما مکانی است که در آن فرزندتان همیشه احساس شادی، راحتی و امنیت میکند. در خانه با همه، به ویژه همسرتان مودب باشید زیرا کودکان با مشاهده یاد می‌گیرند. آنها اکثرا چیزی را که می‌بینند تقلید می‌کنند، بنابراین باید آرامشتان را حفظ کرده و از مشاجره و توهین در مقابل فرزندتان جلوگیری کنید.

6. با کودک گفتگو کنید

وقتی بچه های لجباز چیزی میخواهند گذشتن از آن چیز برایشان خیلی سخت خواهد بود. بنابراین بجای رد کردن خواسته آن‌ها و وضع قانون، سعی کنید با آنها مذاکره کنید. مثلا اگر فرزندتان اصرار دارد قبل خواب دو داستان گوش کند، با مذاکره و گفت و گو میتوانید داستانی را برای امشب و دیگری را برای فردا بگذارید.

7. به رفتار مثبت تشویقش کنید

همیشه سعی کنید که یک نگرش مثبت ارائه دهید. اگر از کلمات “نه”، “نمیتوانی” یا “نمیخواهی” زیاد استفاده کنید، احتمال زیاد فرزندتان هم یاد می‌گیرد و مدام این کلمات را تکرار می‌کند. به لجبازی کودک با دید مثبت نگاه کنید و نسبت به آن منفی نباشید. سعی کنید بازی بله یا خیر با فرزندتان بازی کنید.(سوالاتی بپرسید که جوابش بله یا خیر است) و طوری سوال کنید که جواب بیشترشان بله باشد، اینکار به فرزندتان این پیام را میدهد که شنیده و قدردانی میشود.

8. برنامه ریزی کنید

رعایت برنامه های روزانه و برنامه های هفتگی می‌تواند رفتار فرزند شما و همچنین عملکردش را در مدرسه بهبود دهد. زمان خواب باید تعریف شده باشد تا کودک استراحت کافی داشته باشد. کم خوابی و خستگی می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری در کودکان بین ۳ تا ۱۲ سال شود.

9. قوانین و پیامدها را تعریف کنید

کودک لجباز برای رشد به قوانین و مقررات نیاز دارد. بنابراین مرزها را مشخص کنید و انتظارات خود را در یک جلسه خانوادگی اعلام کنید. از فرزندتان بخواهید درمورد قوانین و عواقب آن نظرات خودش را ارائه دهد. در مورد قوانین بیش از حد سخت گیری نکنید و نظرات او را هم لحاظ کنید. این مهم است که در مواقعی انعطاف پذیر باشید، مانند زمانی که در تعطیلات هستید یا زمانی که فرزندتان نیاز به یک استراحت دارد و از زیر قوانین در می‌رود. این به آنها یاد میدهد که قوانین مفید هستند و قصد ندارند او را محدود کنند.

دوستان فرزندتان هم ممکن است درگیر این لجبازی باشند، تمرین منظم و تلاش برای درک فرزندتان می‌تواند کمک زیادی به او کند تا در بزرگسالی فردی مسئولیت پذیر و با اراده باشد.